ถ้าจะกล่าวถึง ช่องทางบน Social Media ที่มีกันอยู่หลากหลายนั้น โดยเฉพาะที่เป็นแหล่งรวบรวมรายการ หรือคลิปวิดีโอ ที่มีมากมายมหาศาล แน่นอนว่าทุกคนคงนึกถึง Platform อย่าง YouTube เพราะเป็นเว็บไซต์ที่ให้บริการในด้านของวิดีโอ Content ต่างๆ มีผู้คนใช้งานมากที่สุดในโลก ทั้ง ภาพยนตร์ ดนตรี การแสดง ความรู้ ข่าวสาร และอีกมากมายที่ถูก สร้างสรรค์ขึ้น มียอดสมาชิกเกินกว่า 50 ล้านบัญชี จากผู้ใช้งานทั้งหมดกว่า 2,300 ล้านบัญขี และมีการแชร์วิดีโอในแต่ละวันมากถึง 5 พันล้าน คลิป
ขณะที่ประเทศไทย “YouTube” เป็น Platform ออนไลน์ที่มีผู้ใช้งานมากที่สุดก็คือ มีจำนวนกว่า 27 ล้านคน เป็นประเทศที่มีผู้ใช้งาน YouTube มากเป็นอันดับ 7 ของโลก (ข้อมูล ณ มกราคม 2022) รองจากอันดับ 1 อินเดีย, อันดับ 2 สหรัฐฯ, อันดับ 3 บราซิล, อันดับ 4 ญี่ปุ่น, อันดับ 5 รัสเซีย และอันดับ 6 สหราชอาณาจักร
ขณะเดียวกัน นอกจากผู้บริโภคจะเป็นผู้ที่ได้รับชม ติดตามคลิปวิดีโอที่สนใจแล้ว ก็ยังสามารถเปลี่ยนบทบาทจากผู้ชมเป็น YouTuber ที่ตอนนี้ ทั้งศิลปิน ดารา ผู้มีชื่อเสียง แบรนด์ต่างๆ ผู้ประกอบการ ตลอดจนบุคคลทั่วไป สนใจเข้าเป็นเจ้าของช่องทางนี้ มีช่อง YouTube Channel เป็นของตัวเอง ยิ่งทำให้ YouTube ได้รับความนิยมมากยิ่งขึ้นเรื่อยๆ และกลายเป็นอีกหนึ่งสื่อ ที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายไปทั่วโลก
พัฒนาการของ Youtube
หากลองย้อนเวลากลับไป เรื่องราวของ YouTube ได้เริ่มก่อตั้งเมื่อ 14 กุมภาพันธ์ 2005 ยูทูป หรือในสำเนียงอเมริกันจะออกว่า ยูทิวบ์ เป็นเว็บไซต์เผยแพร่วิดีโอโดยมีสำนักงานอยู่ที่แซนบรูโน แคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา YouTube เริ่มก่อตั้งจากอดีตพนักงาน เพียงแค่ 3 คนในบริษัทเพย์เพล คือ แชด เฮอร์ลีย์ สตีฟ เชน และยาวีด คาริม และต่อมา YouTube ได้ขายให้กับ Google ในราคา 1.65 พันล้านเหรียญสหรัฐ เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2006 ทำให้ YouTube เป็นอีกหนึ่งในช่องทางที่สำคัญ ของ Google เว็บไซต์ที่ผู้ใช้งานสามารถอัปโหลด ดู หรือแบ่งปันวิดีโอได้
แม้ว่าในระยะแรก YouTube จะเป็นช่องทางสำหรับการลงรายการ ภาพยนตร์ เพลงและวิดีโอต่างๆ ที่ต้องจัดทำโดยแบรนด์ขนาดใหญ่ ผู้บริโภคจะมีบทบาทเป็นผู้ติดตามเพียงอย่างเดียว แต่ในระยะหลัง YouTube ได้เปิดให้ผู้สนใจสำหรับการเข้ามาสร้าง Content ต่างๆ มากมาย YouTube ทำให้เกิดอาชีพใหม่ที่เรียกว่า YouTuber และเป็นเหตุผลสำคัญที่ยิ่งทำให้ YouTube กลายเป็นส่วนหนึ่งที่เข้ามามีอิทธิพลเป็นอย่างมากในการดำรงชีวิตของผุ้คนในปัจจุบัน
YouTube กับบทบาทของการสื่อสารการตลาดของ YouTuber
จากรูปแบบที่เฉพาะตัว ส่งผลให้ YouTube เป็นอีกหนึ่งเครื่องมือ หรือช่องทางในการวางกลยุทธ์ด้านการทำการตลาดบน Social Media อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้โดยเฉพาะในด้านการสร้างการรับรู้ การเข้าถึงลูกค้าเป้าหมาย การสร้างความผูกพัน ที่ Engage กับกลุ่มที่คาดหวัง รวมถึงการส่งเสริมยอดขาย ที่เกิดขึ้นจากความน่าสนใจ น่าติดตาม จาก Content เป็นจำนวนมหาศาลที่ได้ถูกนำมาเสนอ ไปยังผู้บริโภคทั่วโลก นั่นเอง
ด้วยเหตุนี้ จึงทำให้เกิดอาชีพ YouTuber ขึ้นเพราะทุกวันนี้ผู้บริโภคส่วนใหญ่ ติดตามและใช้เวลากับช่องทาง Online มากขึ้น YouTube เป็นอีกช่องทางที่คนใช้เวลา ขณะเดียวกัน YouTube ก็ยังมีเงื่อนไขจูงใจที่ทำให้ YouTuber สามารถสร้างรายได้เป็นอย่างดี จนทำให้หลายๆคน เติบโตกลายเป็นนักธุรกิจที่ประสบความสำเร็จจาก Product Communications และ Production ต่อยอดธุรกิจที่ขยายช่องทางต่อไปได้อีกมากมาย
เกาะติดเส้นทาง ก้าวสู่การเป็น YouTuber
ถ้าจะนิยามสรุปงานของ YouTuber ให้เข้าใจง่ายๆ ก็คือคนที่สร้าง Content หรือ Content Creators และ อัปโหลดขึ้นบน YouTube นั่นเอง ที่ต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์ เรื่องราว เนื้อหา รูปแบบ วิธีการนำเสนอไปยังกลุ่มเป้าหมายให้น่าสนใจ เพลิดเพลิน ตอบโจทย์ น่าติดตาม
- การกำหนดแนวทางของ YouTube Channel ว่าเกี่ยวกับอะไร เรื่องราว ขอบข่ายเนื้อหา ใช้ความคิดสร้างสรรค์ประมาณไหน หลายคนก็ทำคลิปวิดีโอในสไตล์ของตัวเอง และเผยแพร่ให้คนอื่นดู เช่น เผยแพรผลงาน คลิปรีวิว ท่องเที่ยว ทำอาหาร สอนหนังสือ สอนแต่งหน้า สอนร้องเพลง ตอบปัญหา ฯลฯ
- การวิเคราะห์คุณสมบัติของตัวเอง จะเป็นตัวช่วยที่สำคัญ หากเป็นสิ่งที่ถนัด สนใจ ชื่นชอบเป็นพิเศษ หรือมีต้นทุนอยู่แล้ว จะทำได้ง่ายขึ้น
- การสำรวจและวิเคราะห์ตลาดที่เข้มข้น สำรวจตลาดดูว่าในแนวเดียวกัน มีใครทำบ้าง ทั้งในและต่างประเทศ เขามีจุดเด่น สร้างความน่าสนใจอย่างไรกันบ้าง
- ติดตามกระแสความนิยม สำรวจสถานการณ์ว่ากลุ่มเป้าหมายของเราสนใจอะไรเกี่ยวกับอะไร แนวประมาณไหน
- การออกแบบรูปแบบรายการที่สร้างสรรค์ การออกแบบวิธีการนำเสนอ ความยาว การกำหนดช่วงเวลา แบ่งช่วงตอนอย่างเหมาะสม
- กำหนดการที่ชัดเจน แน่นอน การวางแผนการลงคลิป ที่ชัดเจนสม่ำเสมอ เช่น สัปดาห์ละ 1 ครั้ง 2 ครั้ง หรือเดือนละ 2 คลิป เป็นต้น
- Content มีความน่าติดตาม การกำหนดเนื้อหา สร้าง Content หากเป็นสิ่งที่รู้จริง ชำนาญ มีข้อมูลเพียงพอ ทิศทางการต่อยอดได้ การจะก้าวไปเป็น YouTuber ที่ประสบความสำเร็จได้จะต้องมี Content ที่ดี มีจุดที่แตกต่างเพื่อสร้างเอกลักษณ์ให้กับตัวเอง สอดคล้องกับแนวที่ตั้งไว้
- แนวทางการการถ่ายทำน่าสนใจ ลงมือถ่ายทำ ตามแนวทางที่ได้กำหนดไว้ การพูดคุยหน้ากล้องจะทำให้สื่อสารความต้องการต่างๆ และเข้าถึงอารมณ์ของคนดูได้มากกว่ารูปแบบอื่น สำหรับ YouTuber มักจะถ่ายทำแบบง่ายๆ ไม่ซับซ้อน หลายคนที่ใช้เพียงโทรศัพท์มือถือสมาร์ทโฟนเท่านั้น ก็สามารถถ่ายทำและตัดต่อวิดีโอ ใช้เทคนิคผ่าน Application ในการตัดต่อเข้าช่วย ที่มีแบบฟรีให้เลือกใช้มากมาย เช่น VLLO, KineMaster, CapCut ดังนั้น ในระยะแรกอาจจะเริ่มต้นจากการอาจทำเองก็ได้
- มีการสื่อสารที่ดี หารูปแบบการสื่อสารภายในคลิป การสื่อสารสองทางกับคนดู การจัดกิจกรรมเสริม เพื่อการรวมตัวเป็นกลุ่มก้อนเพื่อกระตุ้นให้มีการสะท้อนกลับ
- เรียนรู้ที่จะนำเทคนิคใหม่ๆ หมั่นนำเทคนิคต่างๆ มาใช้ ซึ่งมีรายละเอียดทั้งด้านรูปแบบการถ่ายทำ การเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายทางการตลาด
- การทำให้ค้นหา เข้าถึงง่าย การทำ YouTube search มีทั้งแบบที่ทำได้โดยไม่มีค่าใช้จ่าย เช่น การ Search ในกล่องค้นหาด้านบนสุดของ YouTube ด้วยคำสั้นๆ ที่เราจะใช้ทำคลิป ซึ่ง YouTube จะแนะนำ Long tail keyword หรือ Keyword ส่วนแบบมีค่าใช้จ่าย เช่น จาก com, VIDIQ.com ซึ่งโปรแกรมจะดึง Keyword เฉพาะคำค้นใน YouTube มาให้หาได้ง่ายขึ้น
เจาะลึกเบื้องหลังความสำเร็จของ YouTuber
- การมีชื่อเสียงที่ดี แม้ว่าคนที่มีชื่อเสียงอยู่แล้ว จะได้เปรียบ เช่นศิลปิน ดารา นักร้อง DJ หรือ เซเลป ในสาขาต่างๆ เพราะคนทั่วไปจะคุ้นเคย เข้าถึงง่าย แต่ก็ไม่ใช่สูตรสำเร็จเสมอไป เพราะหลายคนก็เกิดจากการเป็น YouTuber เลย
- เอกลักษณ์ที่โดดเด่น แตกต่าง การมีเอกลักษณ์ชัดเจน สำคัญมาก ทั้งตัว YouTuber เอง เนื้อหา และวิธีการนำเสนอ ถ้าไม่เหมือนใคร หรือมีบุคลิก รูปแบบ ที่จดจำง่าย จะมีชัยไปกว่าครึ่ง
- ช่องและภาพโปรไฟล์โดนใจ ชื่อช่องและภาพโปรไฟล์สำคัญมาก ชื่อช่อง และรูป Profile ช่อง ควรจะเลือกชื่อช่องที่โดนใจ อ่านแล้วจำง่าย สั้นๆ ไม่ยาวหรือหลายพยางค์เกินไป สามารถพิมพ์ค้นหาได้ง่าย ติดปาก ติดหู ส่วนเรื่องรูป Profile ของช่อง ควรเลือกรูปที่ชัดเจน ติดตาได้ง่าย หรือหากเป็นการใส่ตัวอักษรลงไปในรูปก็ควรอ่านออกง่าย เห็นได้ชัด
- การนำเสนอที่น่าติดตามตั้งแต่ 15 วินาทีแรก การนำเสนอต้องโดนใจ กระชับ ได้ใจความ ดูแล้วเพลิดเพลิน ควรแบ่งเนื้อหาออกเป็นตอนๆ ไม่ควรพูดติดกันยาวๆ เพราะจะทำให้ดูน่าเบื่อ ไม่วนไปมา เพราะ Content มีให้ผู้ชมเลือกมากมาย หากไม่น่าสนใจก็จะเปลี่ยนช่องทันที
- เทคนิคการตัดต่อที่ดี มีการเปลี่ยนมุมกล้องสลับกันไปบ้าง เพื่อให้เกิดความน่าสนใจ มีการใส่ภาพหรือคลิปวิดีโอ ประกอบการนำเสนอ เมื่อมีการพูดถึงสิ่งใด มีการใส่สติ๊กเกอร์ ข้อความ เสียงเพลง เสียงเอฟเฟ็กต์ที่น่าสนใจในวิดีโอ
- ใช้เวลา และพื้นที่อย่างคุ้มค่า การอธิบาย หรือบอกเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับ Content หลัก สะท้อนแบรนด์ รวมไปถึงออกแบบให้ดูน่าสนใจ เพื่อสร้างความน่าสนใจติดตามของกลุ่มเป้าหมาย
- อำนวยความสะดวกให้ Subscribers การทำให้ Subscribers หรือผู้ติดตาม ค้นหาเรื่องราว/เนื้อหาที่ต้องการรับชมประเภทต่าง ๆ ตามความต้องการของผู้ใช้งานได้ง่าย
- ใช้ Tag ให้เกิดประโยชน์ การค้นหา Tag ชื่อรายการ พิธีกร เรื่องราวเด่นๆ หรือความสนใจ จากคำหลัก หรือคำใกล้เคียง เนื่องจาก YouTube ก็เป็นส่วนหนึ่งของ Search Engine การติด Tag จะช่วยให้ผู้บริโภคสามารถเข้าถึงช่องทางได้ง่ายขึ้น
- การสร้าง Playlist การตลาดบนแพลตฟอร์ม YouTube เพื่อจัดระเบียบ Content ก็เป็นสิ่งสำคัญไม่แพ้กัน โดยเป็นการสร้างกลุ่ม Content เพื่อแบ่งความสนใจ ไม่เพียงแต่รูปแบบและเนื้อหาที่น่าสนใจเท่านั้น การสร้าง Playlist ทำให้ผู้ชมสามารถรันวิดีโอได้อย่างต่อเนื่องและไม่ขาดตอน จะยิ่งสร้างการรับรู้แบรนด์ได้เพิ่มมากขึ้น และช่วยเพิ่มยอดวิวให้สูงขึ้นด้วย
การสร้างรายได้ของ YouTuber
โดยทั่วไปแล้วรายได้ของ YouTuber ต่อยอดวิวจะเป็นส่วนใหญ่ จากข้อมูลสรุปได้ว่า ถ้าคำนวณแค่รายได้ต่อผู้ชม จะสามารถสร้างรายได้ ให้เป็นอย่างดี แต่ก็ยังมีหลายปัจจัยที่ YouTube จะจ่ายเงินให้กับ YouTuber เช่น จำนวนยอดวิวของวิดีโอ จำนวนคลิกโฆษณา คุณภาพของโฆษณา ความยาวของวิดีโอ Adblockers เครื่องมือสำหรับปิดกั้นการมองเห็นโฆษณา หรือสิ่งที่จะช่วยให้ผู้ใช้ไม่ถูกโฆษณาต่างๆ เช่น Google Ad, Facebook Ad ไปจนถึง Popup โฆษณาต่างๆ หรือชนิดอื่นๆที่ขึ้นมาด้วย นอกจากนี้ อีกปัจจัยที่สร้างรายได้ต่อ Content ยังรวมถึงจำนวนดูสะสม และ จำนวนโฆษณาที่แสดงตลอดทั้งเนื้อหาด้ว
ในส่วนของจำนวน Subscriber แม้ว่าจะไม่ได้สร้างรายได้ให้มากได้เหมือนกับยอดวิว แต่การที่มีจำนวนผู้ติดตามที่มากขึ้น ย่อมช่วยเพิ่มโอกาสในการมองเห็นมากขึ้น และมีส่วนทำให้ฐานผู้ชมมากกว่าเดิม แน่นอนว่าแนวโน้มคลิก Liked Share Comment มีมากขึ้นตามมาด้วย ซึ่งโดยทั่วไปแล้วควรจะมีจำนวน Subscriber 1,000 ขึ้นไป มีการคลิกยอมรับข้อกำหนดและเงื่อนไขในการรับชม ในรอบ 12 เดือนที่ผ่านมาให้เข้าถึงผู้ชมไม่ต่ำกว่า 4,000 ชั่วโมง มีรายงานว่า หาก YouTuber มีผู้ชม Content 1 ล้านคน ก็จะสามารถทำรายได้ถึง 5,000 ดอลลาร์สหรัฐฯ หรือประมาณ 170,00 บาท แต่ทั้งนี้ ก็จะนำไปพิจารณาร่วมกับคุณภาพของโฆษณาอีก หรืออัตราการคลิกโฆษณาที่โชว์ในแต่ละครั้งด้วย
ในฝั่งของ YouTube ก็จะมีระบบ วิธีการที่จะคัดเลือกโฆษณาที่มีคุณภาพเหมาะสมกับแต่ละ Content ที่ได้รับความนิยม นั้นๆ ให้ตรงกับกลุ่มเป้าหมาย สถานการณ์ ให้สอดคล้องกับกลยุทธ์ทางการตลาดของแต่ละผลิตภัณฑ์ อันเป็นโอกาสที่จะทำให้ YouTuber ได้รับอัตราค่าตอบแทน ที่เพิ่มขึ้นตามลำดับด้วย
ขอบคุณแหล่งข้อมูล
https://channelranking.com/ranking
ผู้ทรงคุณวุฒิด้านการสื่อสาร, ที่ปรึกษายุทธศาสตร์การสื่อสาร องค์กรชั้นนำ และนายกสมาคมประชาสัมพันธ์ไทย drphotjai@gmail. com