“คิดก่อนเชื่อ เช็คก่อนแชร์”ความน่าเชื่อถือและประสิทธิภาพของข่าวสารในสื่อสังคมออนไลน์

ในยุคที่ข้อมูลข่าวสาร มีมากมายจนกระทั่งอัดแน่น ผ่านสื่อออนไลน์หลากหลายช่องทาง อันเป็นผลมาจากความทันสมัยของเทคโนโลยีการสื่อสารก้าวล้ำและระบบอินเตอร์เน็ตมีบทบาทสำคัญต่อการใช้ชีวิตของบุคคลในยุคปัจจุบันเป็นอย่างมาก จึงมีผลทำให้ระบบเครือข่ายสังคมออนไลน์และสื่อสังคมออนไลน์มีผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตประจำวันของมนุษย์ในทุกเรื่อง โดยเฉพาะการค้นหาข้อมูลข่าวสาร การเปิดรับข่าวสารที่มีความเกี่ยวข้องในชีวิตประจำวัน ทุกช่องทางบางเรื่องก่อให้เกิดกระแสที่ดีกับสังคม บางเรื่องก่อให้เกิดค่านิยมที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว บางประเด็นคลาดเคลื่อน หรือบางครั้งก็ส่งผลร้ายต่อสังคมอย่างคาดไม่ถึง

ความน่าเชื่อถือของข้อมูลข่าวสาร
เมื่อข้อมูลมีมากมาย หลากหลายและอัดแน่น จนประชาชนผู้บริโภคเริ่มสับสนและไม่ทราบว่าอย่างไหนจริง อย่างไหนเท็จ อย่างไหนที่ควรเชื่อถือหรือนำไปใช้อ้างอิงต่อได้ ความน่าเชื่อถือของข้อมูลข่าวสารจึงเป็นสิ่งที่มีความสำคัญมาก ยิ่งผู้ส่งข่าวสารได้มีโอกาสอยู่ในข้างหน้าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริง และเป็นผู้รายงาน ยืนยันต่อผู้รับข่าวสาร ที่อาจเป็นทั้งข้อมูล ภาพ และเสียงด้วยแล้ว ย่อมเป็นที่สนใจและได้รับความน่าเชื่อถือมากยิ่งขึ้น ซึ่งโดยทั่วไปความน่าเชื่อถือมักจะขึ้นอยู่กับ 4 ปัจจัยพื้นฐาน ที่สำคัญ

• Confidence ความเชื่อมั่นในความรู้ความสามารถต่อการให้ข้อมูล ทั้งผู้ส่ง แหล่งที่มาของข่าวสาร เนื้อหา  ข่าวสารที่เกิดขึ้นจากความเข้าใจในเรื่องราว หรือความรู้ความสามารถ ความเกี่ยวข้องของเรื่องราว มีผลจากคุณสมบัติที่สัมพันธ์กับผู้เผยแพร่ว่ามีความรู้ ความเกี่ยวข้องในเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับสิ่งที่กำลังพูด หรือกำลังให้ข้อมูลอยู่ มากเพียงใด
• Expertise การเป็นที่ยอมรับ หรือความเชี่ยวชาญ หากผู้นำเสนอข้อมูลนั้นๆ เป็นที่รู้จัก มีความคุ้นเคยจนเป็นที่ยอมรับในทักษะ ความรู้ ความสามารถ ข้อมูลนั้นๆ ก็จะได้รับความน่าเชื่อถือมากกว่า ความเชื่อมั่นของผู้รับข่าวสารที่วัดจากความมุ่งหวังของผู้เผยแพร่ ในการที่จะนำเสนอข่าวสารหรือดำเนินการสื่อสารข้อมูลที่มีความถูกต้อง แม่นยำ ตรงกับข้อเท็จจริง หรือ ความเป็นจริงที่ได้เห็น
• Trustworthiness  เป็นที่น่าไว้วางใจ การที่ผู้นำเสนอ ไม่มีผลประโยชน์แอบแฝง ซึ่งสามารถวัดจากความซื่อตรง  การไม่เอียงเอน ความซื่อสัตย์ การไม่มุ่งหวังเพื่อชักจูง ไม่มุ่งหวังผลตอบแทน หรือโน้มน้าวใจผู้รับข่าวสารไปในทิศทางใดๆ ก็จะได้รับความไว้วางใจ ความมุ่งหวังของผู้ส่งข่าวสารจะนำเสนอข้อเท็จจริงด้วยความจริงใจเพื่อประโยชน์ของผู้รับข่าวสารที่เป็นส่วนรวม โดยไม่ได้มีการแอบแฝงความคิดเห็นเพื่อประโยชน์ของตน บอกได้ว่า ความรู้สึกที่มั่นใจว่าพฤติกรรมที่ผู้ส่งข่าวสารมีต่อเรานั้นจะเป็นไปในทิศทางที่ดี
• Dynamic ความรวดเร็ว   กล่าวคือ ความกระหายในข้อมูลข่าวสารที่ ทันสมัย ฉับไว ทันเหตุการณ์ มีความสดใหม่ สอดคล้องกับสถานการณ์ของบ้านเมือง ย่อมจะได้รับความสนใจ แสดงความกระตือรือร้น หรือการตื่นตัวและหากสามารถสร้างความถูกต้อง แม่นยำด้วย ย่อมทำให้การสื่อสารนั้นๆ ได้รับความน่าสนใจและเชื่อถือ กระจายไปอย่างรวดเร็วดังนั้น ความน่าไว้วางใจ ที่เกิดจากความซื่อสัตย์   ความไว้เนื้อเชื่อใจ อันเกิดขึ้นจาก ทักษะ ความชำนาญ  ความรู้ ความเข้าใจที่เพียงพอ ต่อข้อมูลข่าวสารที่กำลังสื่อสาร ที่มีความรวดเร็ว คล่องตัว   และความรู้สึกไว้วางใจได้ ย่อมเป็นปัจจัยที่มีความสำคัญต่อการวัดความน่าเชื่อถือของสื่อต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นสื่อด้านบุคคล สื่อมวลชน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในสื่อออนไลน์ ที่มีทั้งปริมาณ และการเข้าถึง ได้ง่าย ที่สุด ในขณะนี้

เหตุผลมากมายที่ทำให้คนในโลกออนไลน์เชื่อถือ และไว้วางใจ
การเข้าถึงง่าย   จำนวนผู้ติดตาม   การมีเครือข่ายที่หลากหลาย การเชื่อมโยงหลายสื่อเข้าด้วยกัน   การเป็นคนดัง   มีผู้ติดตามเป็นคนที่มีความน่าเชื่อถือ   มีความเป็นมิตร การเข้ากับผู้อื่นได้ง่าย   มีความอบอุ่นใจ
บุคลิกชัดเจน เช่น ร่าเริงแจ่มใส น่าคบหา กระตือรือร้น ความกล้าหาญ ความดุดัน ความเป็นกลาง ความคล่องแคล่ว การใช้ภาษามีเอกลักษณ์
มีความสอดคล้องกับเนื้อหา ความรู้ ความเชี่ยวชาญในประสบการณ์เฉพาะด้าน ความคล่องตัว สติปัญญา ความสามารถ การฝึกฝน ความรวดเร็ว ภาพประกอบที่เป็นภาพนิ่งหรือเคลื่อนไหว หาดูได้ยาก การสร้างความรู้สึก เช่น สงสาร ซาบซึ้ง  สะใจ  เห็นใจ  อยากมีส่วนร่วม  สนุกสนาน

คิดก่อนเชื่อ กลั่นกรองให้แน่ เช็คก่อนแชร์
การเผยแพร่ ส่งต่อข่าวสารที่ตรงกับข้อเท็จจริง  แม่นยำมากที่สุด ย่อมเป็นวิธีการที่ผู้เผยแพร่ข้อมูลข่าวสารที่มีคุณภาพ ไม่ใช่การแสดงความเห็น หรือความรู้สึกทั่ว ๆ ไปเพื่อส่งข่าวสารก่อนที่จะได้อ่านเนื้อหาของข่าวสารนั้น ๆ อย่างชัดเจน ทบทวน  ตรวจสอบข้อเท็จจริงเสียก่อน ที่จะเชื่อ หรือส่งต่อขยายไปยังเครือข่ายอื่นๆ ต่อไป

ทำไมถึงเชื่อ เหตุผลที่สนับสนุนความน่าเชื่อถือของผู้เผยแพร่

• Character บุคลิกคุณสมบัติส่วนตัว ความโดดเด่น เป็นที่รู้จัก ลักษณะนิสัย การแสดงออก  ความกล้า อารมณ์
• Intelligence or Person’s Good Sense ความรู้ความเชี่ยวชาญในเรื่องที่นำเสนอหรือทำให้เชื่อว่าผู้ที่มีความเหมาะสม และมีคุณภาพ สำหรับเรื่องราว สถานการณ์ สามารถบอกเล่า และสื่อสารข้อมูลเรื่องราว
• Good Will or Trustworthiness ความหวังและความจริงใจ การทำให้ผู้รับข้อมูลข่าวสารได้ประประโยชน์ หรือความสนใจที่เป็นตัวแทนของความรู้สึกของผู้รับ
• Motivation คุณสมบัติในการสร้างแรงจูงใจของผู้เผยแพร่ข่าวสาร ส่งผลให้การชักจูงใจประสบความสำเร็จ การได้รับความไว้วางใจ ความมีเหตุผลเป็นส่วนสำคัญ  เพราะการรับรู้เนื้อหาในข่าวสารของผู้รับข่าวสาร ไม่ใช่เกิดจากตัวผู้ส่งข่าวสารเพียงแค่อย่างเดียว เช่น ความรู้ ความสามารถ ประสบการณ์ และความรู้สึกต่อผู้ส่งข้อมูลข่าวสารด้วย

ทั้งนี้ จะแสดงให้เห็นว่า ความน่าเชื่อถือที่เกิดขึ้นบนสื่อออนไลน์  ประกอบไปด้วยมิติหลายด้าน จากปัจจัยที่มีความสำคัญต่อความน่าเชื่อถือของแหล่งข่าวสารต่างๆ ที่อาจเหมือนหรือแตกต่างไปจากความน่าเชื่อถือของสื่อเดิม โดยต้องอาศัยการวิเคราะห์ปัจจัยที่มีต่อการรับข่าวสาร เพื่อมิให้เกิดปัญหาต่อสังคม ปัญหาข่าวลือ ปัญหาการเกิดกระแสที่ไม่เหมาะสม ในขณะเดียวกันก็ทำให้ประสิทธิภาพทางด้านข้อมูลข่าวสารของประเทศและสังคม ดียิ่งขึ้นต่อไป

ขอขอบคุณ ข้อมูล Instagram
kalamare
woodytalk
paulpattarapon
fluke777
sean_buranahiran
nongchat